Radiohead: Το συναίσθημα

Καιρό ηθελα να το γράψω αυτό το κείμενο. Λίγο πριν βγει το 2010, σκεφτόμουν πόσο σπουδαία μπάντα είναι οι Bρεττανοί ραδιοκέφαλοι. Σπουδαία, με την λέξη αυτή να αναλύεται σε επιμέρους συνιστώσες: αγαπημένη και σημαντική. Προφανώς η λέξη "αγαπημένη" προκύπτει μετά από υποκειμενικές -κυρίως- σκέψεις με τον ίδιο τρόπο που η λέξη "σημαντική" αναφέρεται σε πιο αντικειμενικά κριτήρια. Προσωπικά έχω καταλήξει σε έναν υπερθετικό βαθμό αγάπης και σεβασμού απέναντι στην πεντάδα από την Οξφόρδη, είναι όμως κι αυτό ένα προσωπικό συμπέρασμα που είτε απασχολεί είτε όχι, δεν έχει νόημα να εξωτερικευτεί. Και αφού κατάφερα να πετάξω μια "αποστειρωμένη" παράγραφο, ας δώσουμε στον τίτλο του άρθρου το κυρίως μέρος που του αξίζει.

Έχει μεγάλη σημασία το πως γνωρίζεις μία μπάντα. Έτος 1997. Έρχεται στα χέρια σου και μετά στα αυτιά σου το Revolver. Ή το The Wall. Ή το Banana των Velvet. Ή τέλος πάντων ένα κλασσικό άλμπουμ. Υποθέτουμε ότι σου αρέσει και ανακαλύπτεις την δισκογραφία της μπάντας. Την ίδια στιγμή, έχοντας ακούσει τα Pablo Honey και The Bends, ακούς το καινούριο άλμπουμ των Radiohead, Ok Computer. Πόσο μεγάλη διαφορά!

Από τη μία: οι καλύτεροι και αναγνωρισμένοι, πεθαμένες μπάντες που παρέδωσαν το έργο τους, αναγνωρίστηκαν και κρίθηκαν. Πόσο χρόνο να δώσεις στο Revolver όταν ξέρεις ότι υπάρχουν τουλάχιστον τρία φανταστικά άλμπουμ από τα σκαθάρια; Θα εναλλάσσονται στα πικάπ ή στερεοφωνικά. Θα είναι όλα μαζί, εκεί: διαθέσιμα.

Από την άλλη: από το Pablo Honey σου έχει μείνει -μεταξύ δύο-τριών άλλων- το Creep με το σχόλιο φίλου: το καλύτερο κομμάτι που έχω ακούσει. Σου έχει μείνει το The Bends, ένας σκασμός απο κομματάρες, μια φωνή που όμοια της δεν έχεις ξανακούσει, ένα άλμπουμ που έχει λιώσει στο κασετόφωνο (1997) και τώρα -επιτέλους!- καινούριο άλμπουμ. Με κομμάτια που γράφτηκαν -το πολύ- δώδεκα μήνες πριν. Καινούρια. Η ιστορία εξελίσσεται μπροστά σου, διθυραμβικές κριτικές, ψάχνεις τα ελάχιστα ελληνικά μουσικά έντυπα, κανένα ξένο (αν φέρει το επαρχιακό περίπτερο). Η γοητεία αυτή, η διαδικασία του να ακούσεις ξανά και ξανά το άλμπουμ που μόλις κυκλοφόρησε από μία μπάντα που σιγά σιγά κερδίζει τον σεβασμό και την αγάπη σου. Και δεν ξέρεις τη συνέχεια του παραμυθιού.

Δεν ξέρεις ότι το Kid A που ακολουθεί θα είναι ο δίσκος που θα σε κάνει να αγαπήσεις τα ηλεκτρονικά μέρη. Θα συγκρουστείς μαζί του, θα το απορρίψεις, μετά θα το αγαπήσεις. Πολύ. Όπως θα αγαπήσεις το Amnesiac, θα συνοδεύει τα τελευταία σαράντα λεπτά πριν τον βραδυνό σου ύπνο για ένα ολόκληρο χρόνο! Θα απορρίψεις το Hail to the thief, για να αναγνωρίσεις πέντε χρόνια μετά -κόκκινος από την ντροπή- ότι απλά βγήκε σε λάθος εποχή για τα αυτιά σου. Θα κοιτάξεις με επιφύλαξη το In Rainbows, αλλά δεν θα υποκύψεις στο δις εξαμαρτείν.

Σε κερδίζει εύκολα, γίνεται και αυτό αδιαμφισβήτητο soundtrack μιας ολόκληρης περιόδου της ζωής σου. Μια μπάντα που θα μιλήσει για την καταπίεση της σύγχρονης κοινωνίας, για την απομόνωση, την αποξένωση. Θα μιλήσει φυσικά για έρωτα. Δεν θα εγκλωβιστεί σε ηλίθια τριπάκια (Bono), δεν θα κουράσει ποτέ με δηλώσεις προσπαθώντας να δημιουργήσει hype. Δεν θα μαθαίνεις ποιος κοιμήθηκε με ποια, πόσα παιδιά έχει ή πότε χώρισε με την γυναίκα του. Ο frontman θα κυκλοφορήσει σόλο άλμπουμ αλλά δεν θα γίνει καυγάς ή θέμα στα μέσα. Και τα μέσα στην Αγγλία λυσσάνε για τέτοια. Αυτοί οι άνθρωποι έκαναν ένα μακροβούτι στην μουσική και δεν έχουν πάρει ανάσα. Τί διαδρομή! Ζεις και μεγαλώνεις μαζί με το συγκρότημα, χωρίς αυτό να σε απογοητεύσει πραγματικά. Απλά υπάρχουν οι διαφωνίες και οι περίοδοι που "Δεν τα πάτε τόσο καλά". Όμως, από τα 15 στα 29, μεγάλη περίοδος και σημαντική για κάθε άνθρωπο. Ποιος μπορεί να τα προσπεράσει αυτά έτσι; Σίγουρα όχι εσύ!

Εν κατακλείδι, είναι η ενδόμυχη μουσική αμαρτία των περισσότερων μουσικόφιλων: δεν τείνουν, δεν επιδιώκουν, δεν το έχουν θέσει ως στόχο, απλά θέλουν σαν τρελοί να αγαπήσουν κάτι που να ανήκει στην γενιά τους. Να το τρίψουν στη μούρη των παλιών! Να έχουν κι αυτοί την ευκαιρία να δούνε την μουσική ιστορία να ανανεώνει τα κεφάλαια της. Εδώ και τώρα. Ποιος θα αψηφήσει το συναίσθημα αυτό; Προφανώς κανένας. Ότι υπάρχει, υπάρχει. Όπως έχει γράψει και ο Τομ Ρόμπινς: Είναι ότι είναι. Είσαι ότι είναι. Δεν υπάρχουν λάθη.

πι.ες: σε μερικές μέρες το δεύτερο μέρος: Radiohead: H λογική.